ABD, İngiltere ve Avustralya’dan Çin’e karşı nükleer denizaltı hamlesi

ABD, İngiltere ve Avustralya'nın Hint-Pasifik'te Çin'in askeri yapılanmasının ve teknolojik ilerlemesinin "açık tehdit" olduğunu kabul etmesinin ardından 15 Eylül 2021'de AUKUS anlaşması imzalandı.

Ülkeler arasındaki nükleer teknolojilerin aktarılmasında üçlü işbirliğini hedefleyen AUKUS, Avustralya'nın Çin'in askeri varlığına karşı denge unsuru olarak nükleer denizaltılara erişmesini sağlıyor.

AUKUS sayesinde ABD ve İngiltere'nin nükleer silahlara sahip olmayan Avustralya'ya teknoloji ve yüksek zenginleştirilmiş uranyum gibi nükleer materyalleri transfer etmesi amaçlanıyor.

İngiltere ve ABD'nin sağlayacağı nükleer tahrikli denizaltıların, Avustralya'nın mevcut denizaltılarına göre daha hızlı ve daha uzun menzile sahip olması nedeniyle, Canberra hükümetinin uzaktaki hedeflere saldırı düzenleme imkanına kavuşacağı belirtiliyor.

ABD-Avustralya-İngiltere işbirliğinin Hint-Pasifik bölgesinde İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana oluşturulan "en önemli ittifak" olduğu düşünülüyor. Bu ittifak, özellikle bölgede askeri varlığını artırmaya devam eden Çin'in tepkisiyle karşı karşıya kalıyor.

Öte yandan Donald Trump yönetiminin "Önce Amerika" politikası kapsamında üçlü AUKUS denizaltı anlaşmasını gözden geçirmeyi planladığını bildirmesi, anlaşmanın geleceği hakkında soru işaretleri oluşturuyor.

İngiltere merkezli Royal United Services Institute (RUSI) Uluslararası Güvenlik Çalışmaları Merkezi Direktörü Neil Melvin, AA muhabirine değerlendirmede bulundu.

Hint-Pasifik'te yeni güvenlik mimarisi

Melvin, AUKUS anlaşmasının Hint-Pasifik'teki güvenlik durumunda büyük bir değişikliğe yol açtığı görüşünde.

Anlaşmanın İngiltere, ABD ve Avustralya'yı 50 yıl boyunca birbirine bağlayacağını ifade eden Melvin, yapay zeka, kuantum teknolojileri, hipersonik sistemler ve otonom denizaltı sistemleri gibi yeni savunma alanlarında işbirliğinin önünü açtığını, bu nedenle Japonya ve Güney Kore gibi ülkelerin de AUKUS'a ilgi gösterdiğini dile getirdi.

Melvin, AUKUS'un Çin'in yükselişine karşı ülkeleri yakınlaştırarak Hint-Pasifik'te yeni güvenlik mimarisinin temellerini attığını vurgulayarak, "Anlaşma, yalnızca nükleer denizaltı geliştirmeyi değil aynı zamanda bölgedeki ülkeleri Çin'e karşı birbirine bağlamayı amaçlıyor." dedi.

Çin'in savunma alanında hızlı hareket ettiğini ve büyük miktarlarda para harcadığını kaydeden Melvin, bu nedenle Pekin'in artan gücünü dengelemenin finansal ve siyasi açıdan zor olduğunu söyledi.

Melvin, AUKUS'un en büyük sınavının, Pekin'in kendi lehine yeni statüko oluşturmak için elinden geleni yaptığı dönemde bölgede bu dengeyi sağlaması olacağını dile getirdi.

Melvin'e göre en büyük zorluk Avustralya'yı bekliyor

Avustralya'nın anlaşma doğrultusunda çok kısa sürede nükleer endüstri kurması ve yeni iş gücü yetiştirmesi gerektiğini vurgulayan Melvin, bunun "devasa bir girişim" olduğunu söyledi.

Melvin, AUKUS'un üç ortak ülke için büyük bir teknolojik ve mali girişim olduğunu, başarılı olabilmesi için onlarca yıl boyunca farklı hükümetler altında kararlılıkla sürdürülmesi gerektiğini vurguladı.

Neil Melvin, hem yüksek maliyetin ülkenin savunma bütçesine etkileri hem de Avustralya'nın Çin ve ABD ile ilişkilerinde yaratacağı sonuçlar nedeniyle AUKUS'un Avustralya'da itirazlara yol açtığını söyledi.

ABD'de ise Trump yönetiminin AUKUS'u yeniden değerlendirme kararının soru işaretlerine yol açtığına dikkati çeken Melvin, "ABD Savunma Bakanlığındaki (Pentagon) bazı yetkililer, Avustralya'ya nükleer denizaltılar sağlamasının, ABD'nin Çin'e karşı kendi kapasitesini zayıflatabileceğinden endişe ediyor." dedi.

Melvin'e göre Trump'ın tutarsız yaklaşımları nedeniyle AUKUS'un geleceği hakkındaki soru işaretleri sürüyor.

Avustralya, AUKUS kapsamında inşa edilecek tesis için 12 milyar Avustralya doları harcayacak

Avustralya, AUKUS anlaşması kapsamında Perth kentinde inşa edilecek tesis için 12 milyar Avustralya doları (yaklaşık 8 milyar dolar) harcama yapılacağını bildirmişti.

Avustralya Savunma Bakanlığından dün yapılan açıklamada, 12 milyar Avustralya doları tutan fonun, Avustralya Savunma Kuvvetleri için gemi ve nükleer güçle çalışan denizaltılar için kenetlenme istasyonunun inşası amacıyla kullanılacağı ifade edilmişti.

Bu tesisin, Avustralya'nın, 2030'un başında ABD'den alacağı Virginia sınıfı denizaltıya hazırlığı açısından önemli olduğu belirtilen açıklamada, "Henderson Savunma Bölgesi" adı verilen tesis için 10 yıl içinde yaklaşık 25 milyar dolar harcama yapılmasının beklendiği kaydedilmişti.

Avustralya Başbakan Yardımcısı ve Savunma Bakanı Richard Marles, basına yaptığı açıklamada, "Denizaltıların bakımı açısından bu, bir AUKUS tesisi olacak. Nihayetinde ABD'nin denizaltılarını nerede muhafaza edeceği ABD'nin meselesidir ancak biz kesinlikle bunun (ABD için) müsait bir tesis olacağını tahmin ediyoruz." değerlendirmesinde bulunmuştu.