Yemen’de esir takasıyla insani dosyada yeni pencere: Barışa giden yol mu, geçici nefes mi?

Aden merkezli Yemen hükümetinin müzakere heyeti üyesi Macid Fadail, Amerikan şirketi X’in sosyal medya platformunda yaptığı paylaşımda, “Binlerce tutuklu ve kaçırılan kişinin serbest bırakılması konusunda anlaşmaya varıldı” ifadesini kullandı.

Söz konusu anlaşmanın "tutuklular ve kaçırılanlar dosyasına" ilişkin onuncu müzakere turu kapsamında sağlandığını belirten Fadail, serbest bırakılacak kişilerin “tüm taraflardan ve tüm cephelerden” olacağını kaydetti.

Ensarullah'a bağlı Ulusal Esir İşleri Komitesi de yaptığı açıklamada, hükümetle büyük ölçekli bir esir takası gerçekleştirilmesi için anlaşma imzalandığını duyurdu.

Anlaşma kapsamında 1700 Ensarullah Hareketine mensup tutukluya karşılık, aralarında 7 Suudi ve 23 Sudanlının da bulunduğu 1200 tutuklunun serbest bırakılmasının öngörüldüğü belirtilen açıklamada, Umman yetkililerine görüşmelere ev sahipliği yapmaları, süreci desteklemeleri ve anlaşmanın sağlanmasındaki çabaları dolayısıyla teşekkür edildi.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Yemen Özel Temsilciliği Ofisi’nden yapılan açıklamada, Umman Sultanlığı’nda 11 gün süren müzakereler sonucunda tüm tarafları kapsayan yeni bir esir takası aşaması üzerinde uzlaşıya varıldığı belirtildi. Açıklamada, bu anlaşmanın tutuklular ve ailelerinin yaşadığı acıları hafifletmeye katkı sağlayacak olumlu ve önemli bir adım olduğu vurgulanarak, ilerlemenin yeni serbest bırakmalarla sürdürülmesi çağrısı yapıldı.

Umman Sultanlığı da Aralık 2025 boyunca müzakerelere hâkim olan olumlu atmosferi memnuniyetle karşıladığını belirterek, bu önemli insani anlaşmanın Yemen’deki diğer sorunların ele alınması için uygun bir zemin oluşturmasını temenni etti.

Birleşmiş Milletler gözetiminde gerçekleştirilen son esir takası Nisan 2023’te, bir yıllık ateşkes anlaşmasının ardından yapılmıştı. O tarihten bu yana, özellikle Yemen’in Gazze’ye “Aksa Tufanı” operasyonu kapsamında verdiği güçlü destek sonrası, ABD’nin Suudi Arabistan üzerindeki baskıları nedeniyle insani dosyada ilerleme sağlanamamıştı.

2022’den bu yana, ABD destekli Suudi Arabistan–BAE saldırıları Yemen’e yönelik hava bombardımanlarını durdurmuş, buna karşılık Yemen de Suudi Arabistan ve BAE’yi hedef alan saldırılarını askıya almıştı. Bu durum, siyasi müzakerelere geçilmeden önce insani yükümlülüklerin yerine getirilmesini öngören bir sürecin başlangıcı olarak görülmüştü. Ancak bu dönemde Sana Uluslararası Havalimanı kapalı kalmış, Hudeyde Limanı’na mal girişindeki engeller sürmüş ve esirler dosyasında ilerleme sağlanamamıştı.

Sana yönetimi, son yıllarda Suudi Arabistan’ı defalarca uyararak, “ne savaş ne barış” halinin sürdürülemez olduğunu, insani dosyada adım atılmamasının süreci yeniden çatışma noktasına sürükleyebileceğini vurgulamıştı.

Esir takasıyla birlikte Sana, saldırı koalisyonundan tazminatların ödenmesini, kamu çalışanlarının maaşlarının yatırılmasını, havalimanları ve sınır kapılarının açılmasını ve yabancı güçlerin Yemen’den çekilmesini talep etmeyi sürdürüyor. Bu şartların, herhangi bir siyasi çözümün ön koşulu olduğu belirtiliyor.

Bu son anlaşma, kapsamlı bir çözümden ziyade niyetlerin sınandığı bir adım olarak değerlendiriliyor. Anlaşmanın maaşlar, havalimanlarının açılması ve ticari akışın kolaylaştırılması gibi somut adımlarla desteklenmesi halinde daha geniş bir sakinleşme sürecinin önü açılabileceği; aksi halde ise yeniden tırmanma riskinin devam edeceği ifade ediliyor.