Yemen hükümeti ile BAE destekli güçler arasında çatışma sinyalleri

Yemen'de 18 Aralık 2020'de Başbakan Muin Abdulmelik başkanlığında 24 bakandan oluşan ve bakanlıkların kuzey ile güney illeri arasında eşit sayıda paylaştırıldığı yeni hükümet kuruldu.

Hükümet, BAE destekli Güney Geçiş Konseyi (GGK) ve meşru hükümet arasındaki anlaşmazlıkların çözümü için 5 Kasım 2019'da imzalanan Riyad Anlaşması çerçevesinde oluşturuldu.

Suudi Arabistan ve Birleşmiş Milletler gözetiminde imzalanan bu anlaşma, "hükümetin kurulmasının yanı sıra hükümete ve GGK'ya bağlı tüm askeri teşkilatların Savunma ve İçişleri Bakanlıklarına bağlanması, tarafların ellerinde bulunan esirlerin karşılıklı değişimi" gibi maddeler içeriyor.

Ancak anlaşmanın güvenlikle ilgili maddesinde, taraflar arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle hala somut bir ilerleme kaydedilemedi.

Gözlemciler, güvenlik maddelerinin uygulanamamasının, hükümetin Aden'deki hareket alanını kısıtladığını ifade ediyor.

Yaklaşık 4 ay süren sessizlik yerini yeniden gerginliğe bıraktı

Bakanlıkların kuzey ile güney illeri arasında eşit sayıda paylaştırılarak kurulduğu yeni hükümetten sonra taraflar arasında sular bir müddet durulurken, yaklaşık 4 ay aradan sonra taraflar arasında yeniden gerginlik başladı.

GGK'ya bağlı Hizam Emni güçleri, 5 Nisan'da Ebyen'de Yemen askerlerine saldırı düzenledi. Çıkan çatışmada meşru hükümete bağlı Ebyen Özel Kuvvetler Komutanının kardeşi Albay Muhammed el-Avban hayatını kaybetti, Hizam Emni güçlerine mensup 3 kişi yaralandı.

Ebyen'in Ahvar ilçesinde 16 Nisan'da GGK mensupları tarafından, hükümet güçlerinin kontrol noktasına saldırı düzenlendi. Olayda iki asker ağır yaralandı.

Ebyen Emniyet Müdürlüğünden saldırıdan sonra yapılan açıklamada, BAE'ye işaret edilerek, dış güçlerin planlarını gerçekleştirmek için silah ve para desteği alan ve "terör saldırısı" düzenleyen saldırganların arandığı kaydedildi.

GGK Askeri Sözcüsü Muhammed en-Nakib de bir süre önce yaptığı açıklamada, hükümete bağlı güçleri, Ebyen'de tansiyonu yükseltmek ve silahlı güçlerini bölgeye sevk etmekle suçladı.

Taraflar arasındaki gerginlikte son olarak 26 Nisan Pazartesi günü, Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi, Aden, Ebyen, Lahic ve Dali'deki Özel Güvenlik Güçleri Komutanı Tümgeneral Fadıl Muhammed Abdullah Baaş'ı görevinden aldı.

GGK ise Baaş'ın, Ağustos 2019'da GGK milisleri tarafından meşru yönetim aleyhinde düzenlenen darbeye katılması nedeniyle görevden alınmasına karşı çıktı.

Karşılıklı gözaltılar devam ediyor

Meşru hükümet ile GGK arasındaki gerginlik devam ederken, taraflar kendi mensuplarının gözaltına alınmasıyla ilgili karşılıklı suçlamalarda bulunuyor.

Bu bağlamda Ebyen Emniyet Müdürlüğü, görevden alınan Tümgeneral Baaş'a bağlı Aden'deki silahlı grupların, meşru yönetime bağlı Özel Güvenlik Güçlerinde görevli Subay El-Hadr Ma'raci'yi, herhangi bir gerekçe olmaksızın gözaltına aldığını açıkladı.

Hükümet güçlerinden yapılan açıklamada da GGK'ya bağlı Hizam Emni güçleri tarafından 7 Mart'ta Lahic'de komutan Nezih el-Azibi'nin gözaltına alınarak zorla kaybettirildiği belirtildi.

Buna karşılık GGK, 17 Nisan'da, hükümete bağlı güçleri GGK'ya mensup kişileri gözaltına almakla suçladı. Konsey, son olarak GGK Başkanlık Heyeti üyesi Abdurrahman Şeyh'in kardeşi Abdulmunim Şeyh'in gözaltına alındığını öne sürdü.

"Yaşanan gerginlik açık bir çatışmaya dönüşebilir"

Siyasi analist Yakub el-Atvani, Riyad Anlaşması'nın taraflarında haksızlığa uğramışlık duygusunun hakim olduğuna dikkati çekerek, "GGK, güney vilayetlerde özerklikten geri adım atmanın, çok büyük bir taviz olduğunu düşünüyor." dedi.

"Hükümet, GGK ile ortaklığının, en azından bakanların Aden'de kalarak, görevlerini yapabilmelerine imkan tanıması gerektiğini düşünüyor." diyen Atvani, şunları kaydetti:

"Taraflar arasındaki karşılıklı olumsuz duygular, sahada kendini gösterdi ve geçen zaman diliminde aralıklı çatışmalar yaşandı. Öte yandan Suudi Arabistan'ın, GGK'ya baskı yapmaması gibi nedenlerden dolayı yaşanan gerginliğin açık bir çatışmaya dönüşmesi muhtemel."

Yemen'in güneyindeki BAE destekli GGK

Yemen'de 2017'de kurulan BAE destekli GGK, art arda gelen hükümetlerin ülkenin güneyini siyasi ve ekonomik olarak ötekileştirdiğini, zenginliğini yağmaladığını iddia ederek Yemen'in güneyinin kuzeyinden ayrılmasını istiyor.

Yemenli yöneticiler, Arap koalisyonu içinde yer alan BAE'yi 2016'dan bu yana Abu Dabi'nin çıkarlarına hizmet edecek şekilde Yemen'in güney kentlerinde kendisine bağlı birlikler oluşturmakla suçluyor.

BAE'den doğrudan destek alan bu güçler, Aden dahil güneydeki hayati bölgeler ile stratejik öneme sahip Sokotra'yı kontrolü altında tutuyor. Yemen açıklarında Aden Körfezi'nin sonunda 6 adacıktan oluşan Sokotra'da, Suudi Arabistan destekli Yemen hükümeti ile BAE destekli GGK arasında bir güç mücadelesi yaşanıyor.

Yayımlanan birçok raporda, BAE'nin Yemen'de meşru hükümet güçlerine karşı paralel bir yapılandırmaya giderek hükümete bağlı askeri kurumlardan tamamen bağımsız kararlar alan yaklaşık 200 bin savaşçının silahlandırılması ve eğitimi için büyük paralar harcadığı ifade ediliyor.

AA