Tunus: Düşünce suçlularının aileleri 'aşağılanmayı' ve 'tacizi' kınadı

Kays Said'in 2021 yazında parlamentoyu dondurup ardından muhalefetin güçlerini zayıflatarak iktidarı ele geçirmesinden bu yana Tunus, cumhurbaşkanını eleştirenlerin ve muhaliflerin tutuklanmasının ritmine göre yaşıyor.

Şubat 2023'teki ilk gözaltı dalgasından bu yana yüzlerce aktivist, gazeteci, siyasetçi ve avukat hapse atıldı.

Suçlamalar çok yönlü: iddia edilen mali suçlar, sözde "devlet güvenliğine karşı komplo" - 18 ay içinde yaklaşık 15 dava açıldı - ve 2022'de kabul edilen ve "söylenti veya yanlış bilgi yayma" suçunu beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandıran 54 sayılı Kararname temelinde yalan haber veya iftira yayma.

6 Ekim Pazar günü yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde cumhurbaşkanının rakiplerine yönelik baskılar yoğunlaştı.

Eylül ayında Tunus'un en büyük muhalefet partisi Ennahda'nın 97 üyesi tutuklandı. Uluslararası Af Örgütü , "Gözaltına alınanların avukatlarına 48 saat boyunca erişimleri engellendi" dedi.

Ayachi Zammel, Said dışında seçimde yarışmasına izin verilen sadece iki adaydan biriyken, diğer tüm potansiyel rakipler engellendi. Zammel, Eylül ayı başında sahte sponsorluk suçlamasıyla tutuklandı ve şimdiye kadar toplam 13 yıl 8 ay hapis cezası aldı.

Giderek artan sayıda vicdan mahkumu, gözaltında kötü muamele gördüklerini söylüyor. Aileleri düzenli taciz ve aşağılanma yaşadıklarını bildiriyor.

Geçtiğimiz hafta Zammel'in avukatı Messaoudi Abdessatar, müvekkilinin maruz kaldığı "insan hakları ihlallerini" kınadı.

Abdessatar, özellikle farklı bölgelerde 30'a yakın suçlamayla karşı karşıya olan Zammel'in aile ziyaretlerinden mahrum bırakıldığını ve bu nedenle cezaevlerinde yemekhane olmaması nedeniyle haftada iki kez getirilen yemeği alamadığını kaydetti.

Mahkum ziyaretleri aileler ve avukatlar için ciddi bir sorun haline geldi.

İsminin açıklanmaması kaydıyla Middle East Eye'a konuşan bir avukat, "İstinaf mahkemesinin ceza bölümünden izin almamız gerekiyor" dedi. Bazı meslektaşlarının davaları kamuoyunda tartıştıkları için dava edildiği belirtiliyor.

"Genellikle sabah 11.30'da alıyoruz, sonra cezaevine gitmemiz gerekiyor. Ayrıca sadece iki tutukluyu görebiliyoruz. Ve tutuklular sadece iki günde bir avukat görebiliyor."

'Otoriterliğin barometresi'

Belçika'daki Brüksel Barosu avukatı ve Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu (FIDH) başkan yardımcısı Alexis Deswaef'e göre, tutuklulara yönelik ziyaret kısıtlamaları "Tunus'taki otoriterliğin bir göstergesi".

"Avukatların işlerini yapmaları engelleniyor. Ve vicdan mahkumları savunmalarını hazırlamak için mücadele etmeye zorlanıyorlar," dedi.

Siyasi tutuklular ve düşünce suçlularının davalarını takip eden, özellikle aktif ve tanınmış yaklaşık 10 Tunuslu avukatın sabırları tükenmiş durumda. 

"Bu tempoya hâlâ dayanabilen meslektaşlarımız, cezaevinde yakını olanlardır"

Aileler de sıkıntı çekiyor. Genellikle ziyarete bütün bir günü ayırmak zorunda kalıyorlar, ki bu da gerçekte sadece 15 dakika sürüyor. Bazıları yasal işlemle tehdit edildiklerini söylüyor.

Kamuda çalışan diğer tutuklu yakınları ise rütbelerinin düşürüldüğünü söylüyor.

Örneğin, Sosyal Demokrat Attayar Partisi'nin eski genel sekreteri ve insan hakları avukatı Gazi Çavuşi'nin eşi olan ve Şubat 2023'ten bu yana "Devlet güvenliğine karşı komplo" davasından tutuklu bulunan Sofia Ben Akla'nın durumu böyledir.

Sulh Hukuk Mahkemesi'nin bir daire başkanı olan Ben Akla, kocasının tutuklanmasından tam bir yıl sonra, geçen şubat ayında emlak mahkemesine sevk edildi. Fransa'da yaşayan oğlu Elyes, babasının tutukluluğunu tartıştığı bir televizyon konuşmasının ardından gıyaben üç yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Deswaef, Eylül ayında 13 ülkeden hak savunucusu STK'lar tarafından oluşturulan Tunus'taki özgürlükler için uluslararası destek komitesi misyonu kapsamında gerçekleştirdiği ziyarette , bazı tutukluların aileleriyle görüşme fırsatı buldu.

FIDH başkan yardımcısı, tutuklu yakınlarının anlattığı gözaltı koşullarının "dehşet verici" olduğunu söyledi.

Deswaef, "Tutuklulara terörist gibi davranılıyor. Bu, terörle mücadele mevzuatının kötüye kullanılmasıdır," diye ekledi.

"Komplo" davasında siyasi tutukluların çoğu, devlet güvenliğini tehlikeye atmak ve terör örgütüne katılmak gibi bir düzineden fazla suçlamayla karşı karşıya kalıyor.

Bu nedenle , insan hakları savunucuları tarafından belirsiz ifadeler içerdiği ve özgürlükleri zayıflatma olasılığı bulunduğu gerekçesiyle eleştirilen 2015 tarihli terörle mücadele yasasının kapsamına giriyorlar .

'İzole edilmiş'

Bütün bunlar tutukluların moralini etkiliyor.

Eski Yatırım ve Uluslararası İşbirliği Bakanı (2011-2013) ve Ennahda yöneticisi Riadh Bettaieb, 23 Şubat 2023'te tutuklandı.

Parti lideri Raşid Gannuşi gibi , Fransız-Tunus uyruklu Bettaieb de, devleti devirmek amacıyla Facebook sayfaları oluşturmakla suçlanan dijital iletişim şirketi Instalingo'nun adını taşıyan davada yargılanıyor.

Eşi diğer tutuklular gibi haftada bir kez, 10 dakikadan az bir süre görüşebiliyor, avukatı olan kız kardeşiyle ise ancak 10 günde bir görüşebiliyor.

Oğlu Enes, MEE'ye yaptığı açıklamada, "O izole edildi" dedi.

"Yaklaşık 50 kişinin yaşadığı hücresinde kendisine herhangi bir bağ kurulmaması yönünde talimat verildi. Tek başına yemek yiyor" dedi.

"Yazamıyor. Kendisine gönderilen kitaplar ancak azar azar geliyor. Her iki veya üç haftada bir, siyahla çizilmiş bölümleri olan sansürlü bir gazete alıyor. Televizyonda haber kanalları yok. Dışarıda neler olup bittiğini, özellikle de başkanlık seçimlerini, ziyaretleri sırasında öğreniyor."

Tunus'ta hapishanelerde kantin yoktur. Mahkumların aileleri haftada iki kez akrabalarını beslemek ve giydirmek için "sepet" adı verilen şeyi getirirler.

Sepeti hazırlamak aileler için ek bir zorluktur. Avukat ve köşe yazarı Sonia Dahmani'nin Mayıs ayında tutuklanmasından bu yana , kız kardeşi Ramla herhangi bir mantıktan yoksun bir dizi kural keşfetti.

"Baharatlı her şey yasaktır, sadece tuza izin verilir. Beyaz pirinç yemesine izin verilmez, ancak sos veya kimyon eklerseniz geçer. Tatlı su karideslerine eskiden izin verilirdi, ancak artık izin verilmiyor. Elma, portakal, muz, şeftali iyidir, ancak kayısı veya karpuz değil."

Eylül ayında Sonia Dahmani, 54 sayılı kararname uyarınca sekiz ay hapis cezasına çarptırıldı. Televizyonda, başkanın göç konusunda savunduğu "Büyük Yer Değiştirme Teorisi"ni eleştirdikten sonra tutuklandı. Bu teoriye göre, Sahra Altı Afrika halkları "Tunus'un demografik yapısını değiştirmek için" ülkeye kalıcı olarak yerleşmek istiyorlar.

Tıbbi takibin eksikliği tüm tutuklu ailelerinin ortak endişesidir. Tıbbi kontrollerin koşulları özellikle tutuklular için zordur.

Bir mahkum yakını, "Her gün, tıbbi muayeneye ihtiyacı olan tüm mahkumlar aynı minibüse biniyor. Ve ihtiyaç duyulan uzmanlıklara bağlı olarak onları bırakmak için tüm kamu hastanelerini dolaşıyor. Sonuç olarak, bir şişe su bile olmadan bütün günü arabada geçiriyorlar," ded.

Kaynak: middleeasteye