Latin Amerika'da 2021 seçimler ve protestolarla geçti

Peru ve Şili'de sağ iktidar, Ekvador'da ise sol iktidar kaybederken, Kolombiya'da olaylı hükümet karşıtı protesto gösterileri düzenlendi.

Haiti'de, 7 Temmuz'da 53 yaşındaki Devlet Başkanı Jovenel Moise'nin suikasta kurban gitmesi 2021'in en öne çıkan gelişmesi oldu.

Brezilya

Dünyada ABD'nin ardından en çok Kovid-19 kaynaklı ölümün görüldüğü Brezilya'da yılın ilk yarısında salgın en yüksek seviyelere ulaştı.

Vaka sayısının 22,2 milyonu, virüs kaynaklı ölü sayısının 618 bini aştığı Brezilya'da aşılanmanın yaygınlaşmasıyla yılın ikinci yarısında vaka ve virüs kaynaklı ölümlerde ciddi düşüş gerçekleşti.

Salgına karşı tutumu nedeniyle eleştirilen Devlet Başkanı Jair Bolsonaro karşıtı birçok gösteri düzenlendi.

Bolsonaro'nun salgınla mücadelede ihmalkar davranıp davranmadığını araştırmak için kurulan Parlamento Araştırma Komisyonu, Devlet Başkanı'nı insanlığa karşı işlenen suçlar ve sağlık önlemlerinin ihlali gibi 9 suçla itham ederek hakkında soruşturma açılmasını istedi.

Brezilyalı 26 yaşındaki, Latin Grammy ödüllü şarkıcı Marilia Mendonça, 5 Kasım'da seyahat ettiği küçük uçağın düşmesi sonucu hayatını kaybetti.

Ülkenin kuzeydoğusundaki Bahia eyaletinin güneyinde şiddetli sağanaklar sonucu yaşanan sellerde 16 bin kişi evini kaybetti, yaklaşık 20 bin kişi bölgeden tahliye edildi.

Meksika

Latin Amerika'nın en kalabalık ikinci ülkesi Meksika'da, Kovid-19 vaka ve ölü sayıları inişli çıkışlı süreçten geçmesine rağmen salgın kaynaklı can kaybı 300 bine, vaka sayısında ise 4 milyona yaklaşıldı.

Meksika'da 2021'de yaşanılan önemli gelişmelerden biriyse halk, 7 Haziran'da Federal Hükümet Meclisi üyeleri ve 15 eyalet valisinin de dahil olduğu 20 bin 417 yöneticinin belirlenmesi için ara seçimde sandık başına gitti.

Ülke tarihinin en kapsamlılarından biri olan seçimlerde, Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador'un partisi Ulusal Yenilenme Hareketi (MORENA) meclisteki salt çoğunluğu kaybetti.

Toplam 15 eyalette gerçekleştirilen valilik seçimlerinde de 11'ini kazansa da güç kaybeden MORENA, yerelde ise başarısını pekiştirdi.

Meksika'da "Ranchera Müziğinin Kralı" olarak bilinen ünlü şarkıcı ve yapımcı Vicente Fernandez, 12 Aralık'ta 81 yaşında hayatını kaybetmesi ülkeyi yasa boğdu.

Ülkedeki ulusal aşı kampanyası kapsamında şimdiye kadar nüfusun yüzde 64'üne birinci doz, yüzde 56'sına ise ikinci doz aşı uygulandı.

Arjantin

Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernandez, seçim vaatleri arasında yer alan hamileliğin 14. haftasına kadar isteğe bağlı kürtajın yasal hale gelmesini kapsayan yasa tasarısını 14 Ocak'ta onayladı.

Ülkeyi 1989-1999 yıllarında yöneten, Suriye kökenli olduğu için İspanyolca "Türk" anlamına gelen "El Turco" lakaplı eski Devlet Başkanı Carlos Saul Menem 14 Şubat'ta yaşamını yitirdi.

Arjantin'de 14 Kasım'da düzenlenen parlamento seçiminde Devlet Başkanı Alberto Fernandez hükümeti Kongre'deki, demokrasinin yeniden inşa edildiği 1983'ten bu yana ilk kez Peronizm de Senato'daki çoğunluğu kaybetti.

Yıl içinde Kovid-19 vakalarında düşüş ve virüs kaynaklı ölümlerde azalma görülen Arjantin'de, ilkbaharda eylül sonlarından itibaren salgına karşı uygulanan sıkı önlemler kaldırıldı.

Arjantin'de 5,4 milyon vaka ve 117 binden fazla virüs kaynaklı ölüm görüldü.

Kolombiya

Kolombiya'da 2021'de, gerçekleşen sokak protestoları ve buna bağlı meydana gelen ölümler ve hasarlar ülke gündemine oturdu.

Hükümetin bütçeyi dengelemek ve halktan daha fazla vergi toplamak amacıyla çıkarmak istediği vergi reformu yasa tasarısı, sendikalar ve sokağın sert tepkisine neden oldu.

Ulusal Grev Komitesi'nin çağrısı üzerine 28 Nisan'da ülke genelinde alanlara çıkan yüz binlerce kişinin barışçıl başlayan protestoları başlarda sakin geçse de sonrasında çok sayıda kente yayılarak şiddet olaylarına sahne oldu.

Kolombiya Ombudsman Ofisinin gösterilerle ilgili yayımladığı rapora göre, çıkan olaylarda 2'si polis 58 kişi öldü, 2 binden fazla kişi yaralandı.

Ülkede en çok aranan uyuşturucu baronu "Otoniel" lakaplı Dairo Antonio Usuga, 24 Ekim'de polis ve hava kuvvetlerinin ortak operasyonuyla yakalandı.

ABD yönetimi, 30 Kasım'daki açıklamasında, 5 yıl önce Kolombiya hükümetiyle imzaladığı barış anlaşmasının ardından silah bırakan Kolombiya Devrimci Silahlı Güçlerini (FARC) "yabancı terör örgütleri" listesinden çıkardı.

Kolombiya, salgınla mücadelede temmuz ayında zirveyi görmesinin ardından etkili ulusal aşı kampanyası sayesinde günlük vaka sayısını 1000 civarına, ölü sayısını da 50'ye indirmeyi başardı. Ülkede Kovid-19'dan 129 bin 761 kişi öldü, 5 milyon 124 bini aşkın kişi virüse yakalandı.

Şili

Şili'nin güneyinde Mapuche yerlilerinin çıkardığı şiddet eylemleri nedeniyle 4 eyalette ekimde ilan edilen OHAL, 10 Ocak 2022'ye kadar uzatıldı.

Şili'de 19 Aralık'ta düzenlenen ikinci tur devlet başkanlığı seçimini 35 yaşındaki sol görüşlü aday Gabriel Boric yüzde 55 oyla kazandı.

Devlet başkanlığı görevini 11 Mart 2022'de üstlenecek olan Boric, ülkede seçilen en genç devlet başkanı unvanını elde etti.

Vaka sayısının 1,8 milyona ulaştığı Şili'de virüs sebebiyle 39 binden fazla kişi hayatını kaybetti.

Venezuela

Uzun yıllardır siyasi ve ekonomik krizle boğuşan Venezuela, 14 Ağustos'ta Norveç'in ara buluculuğunda Meksika'nın ev sahipliğinde muhalefet temsilcileriyle bir araya geldi.

Taraflar, görüşmelerde 14 Ağustos'ta mutabakat imzalarken, 7 Eylül'de ikinci turda 2 konuda kısmi anlaşma imzaladı.

İktidar ile muhalefet, üçüncü tur müzakereler kapsamında yeniden toplanmak üzere uzlaşsa da Venezuelalı iş adamı Alex Saab'ın ABD'ye iade edilmesi üzerine iktidar, diyalog masasından çekildi.

Venezuela'da başını muhalif lider Juan Guaido'nun çektiği muhalefet, 3 yıldır boykot ettiği sandıkları 21 Kasım'da düzenlenen bölgesel ve yerel seçime katılarak sonlandırdı.

Seçimlerde, ülkedeki 23 eyaletten 20'sinden zaferle ayrılan Devlet Başkanı Nicolas Maduro'nun partisi aynı zamanda başkent Karakas dahil 200'den fazla belediye kazandı.

Muhalif partiler ise seçimde, ülkenin en kalabalık eyaletlerinden Zuila olmak üzere 3 eyalette başarılı olmasının yanı sıra 117 belediye kazandı.

Peru

Peru'da 6 Haziran'da yapılan devlet başkanlığı seçiminin ikinci turunu, tahminlerin aksine solcu Özgür Peru Partisinin adayı Pedro Castillo kazandı.

Ekvador

Ekvador'da, 11 Nisan'da yapılan devlet başkanlığı ikinci tur seçimini sağcı Guillermo Lasso kazanması üzerine solun ülkede uzun yıllardır devam eden iktidarı son buldu.

Haiti

Bölgenin en istikrarsız ve fakir ülkelerinden Haiti'de 7 Temmuz'da 53 yaşındaki Devlet Başkanı Jovenel Moise'nin silahlı kişilerce evine düzenlenen saldırıda yaşamını yitirmesi dünyada şok etkisi yarattı.

Haiti açıklarında 14 Ağustos'ta meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki depremde 2 bin 500'e yakın insan öldü, 12 bini aşkın kişi yaralandı ve binlerce kişi evsiz kaldı.

Honduras

Orta Amerika ülkesi Honduras'ta 28 Kasım'da yapılan devlet başkanı seçimini, solcu aday Xiomara Castro kazanarak sağ partinin 12 yıllık iktidarına son verdi ve Castro ülkenin ilk kadın devlet başkanı olmaya hak kazandı.

Nikaragua

Orta Amerika ülkesi Nikaragua'da 7 Kasım'da yapılan devlet başkanlığı seçimini, ülkeyi 14 yıldan bu yana kesintisiz yöneten Devlet Başkanı Daniel Ortega kazandı.

Seçim, başta ABD yönetimi olmak üzere birçok ülke tarafından "hileli" ve "demokrasiye aykırı" olarak nitelendi.

Küba

Küba'da on yıllar sonra sokaklara çıkan binlerce kişi hızla artan toplumsal hoşnutsuzluk ve ekonomik kriz nedeniyle yönetime tepki gösterdi.

"Cubalex" adlı STK'ye göre, 11 Temmuz'daki yönetim karşıtı gösterilerde bir kişi öldü, 658'i halen hapiste olmak üzere toplam 1270 kişi gözaltına alındı.