Cinping: Çin-Rusya ilişkileri, uluslararası değişimlere rağmen ilerleyecek

Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açılamaya göre, iki lider, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın başlamasının 3. yıl dönümünde telefon görüşmesi yaptı.

Çin Devlet Başkanı Şi, görüşmede, Çin-Rusya ilişkilerinin "güçlü iç dinamiğe" ve "benzersiz stratejik değere" sahip olduğuna işaret ederek, "Uluslararası durum nasıl değişirse değişsin Çin-Rusya ilişkileri sükunetle kendi yolunda ilerleyecek." ifadesini kullandı.

Çin-Rusya ilişkilerinin, üçüncü bir tarafı hedef almadığını ve üçüncü bir tarafça bozulamayacağını vurgulayan Şi, "İki ülkenin kalkınmasına" ve "uluslararası ilişkilere" katkı sağlayacağını kaydetti.

Çin lideri, Ukrayna krizinin çözümüne yönelik 4 ilke önerdiğini ve Çin ve Brezilya'nın geçen yıl Küresel Güney ülkeleriyle, uygun atmosferi yaratmak üzere "Barışın Dostları" adlı grubu oluşturduğunu hatırlatarak, ülkesinin, Rusya ve ilgili tarafların krizin çözümüne yönelik olumlu çabalarını memnuniyetle karşıladığını aktardı.

Çin'in açıklamasına göre, Rusya Devlet Başkanı Putin de görüşmede, ABD ile Ukrayna'daki savaşın sonlandırılması için başlattıkları müzakerelere ilişkin bilgi verdi ve ülkesinin, çatışmanın temel nedenlerini ortadan kaldırmaya ve uzun dönemli sürdürülebilir bir barışı sağlamaya kararlı olduğunu vurguladı.

ÇİN'İN UKRAYNA KRİZİNDEKİ TUTUMU

Çin ile ABD arasında jeostratejik rekabetin ve bölgesel gerilimlerin arttığı bir dönemde başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı, benzer meydan okumalarla karşı karşıya olan Moskova ile Pekin'i yakınlaştırmıştı.

Çin ve Rus liderlerinin, savaşın başlamasından hemen önce, 4 Şubat 2022'de, Rusya Devlet Başkanı Putin'in Pekin Kış Olimpiyatları için Çin'e yaptığı ziyaretteki görüşmede, "iki ülke arasındaki dostluğun limiti olmadığını" vurgulayan ortak açıklaması, Pekin yönetiminin kısa süre sonra başlayacak savaştan haberdar olduğu ve örtülü onay verdiğinin işareti olarak yorumlanmıştı.

Öte yandan Çin, yaptırımların Avrupa ile Rusya arasındaki alışverişleri kısıtlamasıyla yön değiştiren ticaretten de kazanç sağlamış, savaşın ardından iki ülke arasındaki ticaret hacminin, özellikle enerji alanında arttığı gözlenmişti.

ABD ve Avrupa, Rusya'ya savaşta silah desteği sağlamaması yönünde Çin'i uyarırken, Pekin doğrudan silah satışı yapmasa da Moskova ile ortak askeri tatbikatlar dahil askeri ve sanayi işbirliğini sürdürmüştü. Askeri ve sivil, ikili kullanıma sahip ürünleri sağlayarak Rusya'nın savunma sanayi temelini destekledikleri gerekçesiyle bazı Çinli şirketlere yaptırım uygulanmıştı.

Çin, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın birinci yıl dönümü olan 24 Şubat 2023'te krizin siyasi çözümü için önerilerini içeren 12 maddelik bir "tutum belgesi" açıklamış, belgede, gerginliklerin aşamalı azaltılarak ateşkesin sağlanması gerektiği vurgulanmıştı.

Ateşkes önerisi, öneriyi fiili durumun resmiyete dökülmesi olarak algılayan Ukrayna tarafından kabul görmemiş, Kiev yönetimi, bu koşullardaki bir barışın "savaşın dondurulması" anlamına geleceğini dile getirmişti.

"BARIŞIN DOSTLARI"

Çin, daha sonra, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın sonlandırılması için "Barışın Dostları" grubuna öncülük etmişti. 17 "Küresel Güney" ülkesinin yer aldığı grup, 2024 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu oturumu sırasında, Çin ve Brezilya'nın öncülüğünde, aralarında Türkiye, Endonezya, Mısır, Cezayir, Güney Afrika ve Zambiya'nın olduğu ülkelerin desteğiyle oluşturulmuştu.

Grup, dışişleri bakanları düzeyinde yaptığı toplantıda, savaşın siyasi ve diplomatik yöntemlerle sonlandırılması çağrısını yaparken, kalıcı barış için tüm taraflarla farklı düzeylerde temas kurulması gerektiğini vurgulamıştı.