BM: Sudan’da 1,3 milyon yerinden edilen kişi evine döndü, ancak tehlikeler sürüyor

Birleşmiş Milletler (BM), Sudan’da 2023 Nisan ayından bu yana devam eden savaşın yarattığı güvenlik sorunlarına ve yaygın yıkıma rağmen son aylarda en az 1,3 milyon yerinden edilmiş kişinin evlerine döndüğünü açıkladı. Ayrıca, Mısır ve Güney Sudan’a kaçan yaklaşık 320 bin Sudanlı mültecinin de bu yıl ülkelerine geri döndüğü bildirildi. BM yetkilileri, bu durumu “sivillerin direnişinin bir göstergesi” olarak tanımlarken, aynı zamanda savaşın derhal sona erdirilmesi çağrısında bulundu.

Tehlikelerle Dolu Dönüş

BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin bölgesel koordinatörü Mamadou Dian Baldé, Hartum ve Vadi Halfa’da yaptığı saha ziyaretlerinin ardından, artan geri dönüşlerin “durumların düzelmesi anlamına gelmediğini, insanların başka seçeneklerinin kalmamasının bir göstergesi olduğunu” vurguladı. Baldé, Cenevre’de düzenlenen basın toplantısında “Her üç Sudanlıdan biri yerinden edilmiş durumda. Bu dönüşler, savaşın sona erdirilmesine duyulan derin arzuyu yansıtıyor. Uluslararası toplumun acilen destek vermesi gerekiyor” dedi.

Devam Eden Kriz ve Finansman Çağrısı

Uluslararası Göç Örgütü (IOM), BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) ve BM Kalkınma Programı (UNDP) ortak açıklamasında, Sudan’ın dünyadaki en büyük insani krizlerden biriyle karşı karşıya olduğunu belirtti. Ülkede 10 milyondan fazla yerinden edilmiş kişi bulunuyor; bunların 7,7 milyonu çatışmalar nedeniyle evlerini terk etmiş durumda. Kuruluşlar, acil finansal desteğin artırılmaması halinde sağlık, eğitim ve su hizmetlerindeki insani yardım çalışmalarının ciddi şekilde sekteye uğrayacağını ifade etti.

Dönüş Bölgeleri: Yıkım ve Umut Arasında

IOM Bölge Direktörü Osman Belbesi, Basra’dan verdiği bilgilere göre, geri dönenlerin %71’inin El Cezire eyaletine, yalnızca %8’inin ise başkent Hartum’a yöneldiğini, Senar eyaletinin ise ikinci büyük dönüş bölgesi olduğunu söyledi. Bu eyaletler Hartum’un güneydoğusunda yer alıyor ve diğer çatışma bölgelerine kıyasla nispeten daha az çatışma yaşandı.

Ancak Belbesi, durumun halen çok kırılgan olduğunu ve yıl sonuna kadar yaklaşık 2,1 milyon kişinin Hartum’a geri dönmesinin beklendiğini, bunun da güvenlik ve temel hizmetlerin yeniden tesisine bağlı olduğunu belirtti. “Sudan, dünyadaki en büyük insani felaket ama en az hatırlanan ülkelerden biri. Savaş, sivillere cehennemi yaşatıyor; onlar sadece çocuklarını barış içinde büyütmek istiyor” dedi.

Hartum’da Kapsamlı Yıkım ve Salgın Tehdidi

Binlerce ailenin Hartum’a dönüşü sürerken, BM Kalkınma Programı (UNDP) Sudan temsilcisi Luka Rinda, sağlık ve çevre açısından büyük risklere dikkat çekti. Rinda, kolera salgınının bazı mahallelerde yayılmakta olduğunu, bunun sebebinin sağlık altyapısının yıkılması ve temiz suya erişimin kesilmesi olduğunu söyledi. Yaklaşık 1700 su kuyusunun yeniden açılması, en az 6 hastane ve 35 okulun onarılması gerektiğini vurguladı.

En büyük tehlikenin ise kentte yaygın halde bulunan patlamamış mühimmatlar ve mayınlar olduğuna dikkat çeken Rinda, Hartum’da en az 5 bölgede mayınların tespit edildiğini ve bunların yıllarca tehlike yaratmaya devam edeceğini belirtti. Şehrin tamamen temizlenmesi için büyük çaplı operasyonların gerekeceğini ifade etti.

Darfur ve Kurdufan: Süregelen Çatışma Alanları

Sudan ordusu ülkenin orta ve doğu bölgelerindeki kontrolü yeniden sağlamaya çalışırken, Hızlı Destek Kuvvetleri Darfur’un büyük bölümünde hâkimiyetini sürdürüyor. Bu durum, son haftalarda çatışmaların odağı haline gelen Kurdufan bölgesinde iç savaş ve mezhep çatışması riskini artırıyor.

Belbesi, “Vahşi iç savaş masum hayatları almaya devam ediyor ve kimse bunun hesabını vermiyor. Her çözüm bulunmayan gün, sessiz bir ölüm daha demek” dedi.

“Sudan Canlı Bir Kabus, Savaş Hemen Durdurulmalı”

BM yetkilileri, yerinden edilenlerin geri dönüşünün krizin sona erdiği anlamına gelmediğini, aksine yeni bir zorluklar döneminin başlangıcı olduğunu vurguladı. Osman Belbesi, “Sudan canlı bir kabus. Şiddet durmalı, finansman sağlanmalı ve dünya üzerine düşeni yapmalı” diye konuştu.

Birleşmiş Milletler, Sudan’da yeniden imar çalışmalarının savaşın bitmesini beklemeden başlaması gerektiğini; her şeye rağmen geri dönen topluluklara destek verilmesi ve siyasi ile insani krizin derinlemesine çözülmesi gerektiğini vurguladı.

Kaynak: gulfnews24.net