Rusya'nın Batı'dan izole edildiği siyasi atmosferde kilit ortağı: Hindistan

Putin'in Hindistan'a yapacağı resmi ziyaret, Rus liderin Aralık 2021'den sonra bu ülkeye ilk ziyareti olma özelliğini taşıyor.

Ziyaretin sonuçları ve yansımaları, iki ülkenin Rusya-Ukrayna Savaşı sonrası artan ilişkileri ve ABD Başkanı Donald Trump'ın Hindistan'a Moskova ile petrol ticaretini azaltma baskıları nedeniyle merak ediliyor.

Rus yetkililer, ziyaretin, Rusya-Hindistan arasındaki siyasi, ticari, ekonomik, bilimsel, teknolojik, kültürel ve insani alanlardaki "özel imtiyazlı stratejik ortaklığın" yanı sıra uluslararası ve bölgesel konuları görüşme fırsatı sunacağını vurguluyor.

Rusya'nın, 2022'den sonra Batı ile ilişkileri durma noktasına gelirken Moskova için Küresel Güney ile işbirliğinde Yeni Delhi önemli bir aktör olarak öne çıkıyor.

Ziyaretin sonunda ortak bildiri yayınlanacağı ve Rusya ile Hindistan arasında bazı anlaşmaların imzalanacağı belirtiliyor.

Rus liderin Hindistan'daki temaslarında, ABD baskısı ve yaptırımları nedeniyle sıkıntıya giren, başta petrol olmak üzere enerjideki işbirliğini de Hint yetkililerle ele alması bekleniyor.

Rusya ve Hindistan arasındaki askeri işbirliği

Dünya basınındaki haber ve beklentilere göre, Putin Hindistan'da Yeni Delhi yönetimiyle Rusya ile Su-57 savaş uçakları ve gelişmiş versiyon S-500 savunma sistemi satın alınması için görüşmeler yapacak.

Hindistan, Rusya'nın silah ihracatında en önemli pazarlardan biri konumunda. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIRPI) verilerine göre, Rusya 2010-2014 yıllarında Hindistan'ın silah ithalatının yüzde 70'inden fazlasını karşıladı.

Hindistan, yürütmeye çalıştığı denge siyaseti doğrultusunda ABD ve Avrupa ülkelerinden yaptığı alımları artırarak Moskova'ya bağımlılığını görece azalttı. SIPRI verilerine göre, Rusya, Hindistan'ın silah ithalatında hala ilk sırada yer alsa da payı 2022–2023 döneminde yüzde 35-40 bandına geriledi.

Putin'in Ekim 2018'de yaptığı Yeni Delhi ziyaretinde taraflar Hindistan'a tedarik edilecek S-400 sistemi için 5 milyar dolarlık anlaşma imzalamıştı. Yeni Delhi hükümetinin, Rusya'nın Su-30MKI uçaklarına ilgi gösterdiği de ifade ediliyor.

Rus ve Hint yetkililer bu yıl içinde S-400 hava savunma sistemlerinin "ilave sevkiyatını" da görüşmüşlerdi. İki ülke savunma bakanları savunma üretimini artırma, hava savunma, havadan havaya füzeler ve modernleştirilmiş askeri kapasite konularını da ele almıştı.

Moskova-Yeni Delhi ekonomik ilişkileri Trump radarına takıldı

Rusya'nın ekonomik yaptırımlarla yüzleştiği bir dönemde Hindistan, Moskova için daha büyük ve kritik bir pazar haline geldi.

Hindistan, Ukrayna'daki savaşın ardından Rusya'dan en çok petrol ithal eden ülkeler arasına girerken Trump hükümeti bunu gerekçe göstererek Yeni Delhi'ye yüzde 50 gümrük tarifesi uygulamaya başladı. ABD'li yetkililer bu süreçte Hindistan'ın Rusya'dan petrol alarak "savaşı fonladığını" savundu.

Hindistan'da devlet destekli petrol rafinerisi "HMEL" konsorsiyumu ABD vergileri sonrası 30 Ekim'de Rus petrolü satın almayı durdurdu.

Putin'in ziyaretinde petrol satışı ve ABD'nin tarifelerinin de gündeme gelmesi muhtemel.

İkili ticaret hacmini 100 milyar dolara çıkarma hedefi

Rusya ile Hindistan arasındaki ticari ilişkilerde petrol alımının yanı sıra ilaç, bilişim, altyapı ve imalat sektörleri de önemli yer tutuyor.

Moskova ile Yeni Delhi, 2030'a kadar ikili ticaret hacmini 68 milyar dolardan 100 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor.

Hindistan hükümeti verilerine göre, iki ülke arasında 2024-2025'de yakalanan 68 milyar dolarlık hacim, Kovid-19 salgını öncesi dönemin yaklaşık 6 katı durumda.

İki ülke arasında ticarette ise dengesizlik göze çarpıyor. Toplam ticaret hacmindeki 68 milyar doların yaklaşık 5 milyar doları Hindistan'ın ihracatıyken Rusya'nın ihracatı ise yaklaşık 63 milyar dolar.

Ortak tatbikatlar

Rusya ile Hindistan, Moskova'nın askeri faaliyetlerinin tüm dünyada mercek altına alındığı dönemde ortak askeri tatbikatlar da düzenliyor.

İki ülke son olarak ekim ayında "Indra-2025" ortak askeri tatbikatını düzenlemişti. Tatbikatın amacı, uluslararası terörle mücadelede işbirliğinin etkinleştirilmesi olarak açıklanmıştı.

Hindistan ve Rusya donanmaları, mart ayında da Hindistan'ın Chennai kenti ve Bengal Körfezi'nde 14. ortak denizcilik tatbikatını düzenlemişti.

Rusya-Ukrayna Savaşı'nın gölgesinde yoğun siyasi diyalog

Hindistan, Ukrayna'daki savaşa yönelik ılımlı mesajlarla Rusya'yı doğrudan eleştirmekten kaçınırken savaşın sona ermesi için sık sık diplomasi ve diyalog çağrıları yapıyor. Yeni Delhi, Rusya ile ilişkisini uluslararası ilişkilerde "istikrar unsuru" olarak nitelendiriyor.

Hindistan BM'de Ukrayna'daki duruma ilişkin yapılan oylamalarda "çekimser" kalırken bunun nedenini "diyalog ve diplomasiye öncelik" olarak açıklıyor.

Modi, Rusya ve Hindistan'ın "en zor şartlar altında bile her zaman omuz omuza ilerlediğini" vurguluyor. Hindistan Başbakanın haziran seçimlerinde üçüncü kez göreve gelmesinin ardından ilk yurt dışı ziyaretini de Rusya'ya yapması bu dayanışmanın bir göstergesi niteliğinde.

Rus lider Putin de Modi'ye iki ülke ilişkilerine katkısı nedeniyle Rusya'nın "en önemli devlet nişanı olarak bilinen" Aziz Andreas Nişanı'nı takdim etmişti.

Kasım ayında Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Hükümet Başkanları Konseyi Toplantısı'na katılmak üzere Rusya'yı ziyaret eden Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar, hem Putin hem de Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile ayrı ayrı görüşmüştü.