BM 80. Genel Kurulu New York’ta başlıyor: Gazze ve küresel krizler gündemde

BM Genel Merkezi'nin bulunduğu New York'ta her yıl üye ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarını buluşturan Genel Kurul, 23-29 Eylül'de "Birlikte daha iyi: Barış, kalkınma ve insan hakları için 80 yıl ve daha fazlası" temasıyla düzenlenecek.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in açılışını yapacağı 80. BM Genel Kurulu görüşmelerinin başkanlığını bu yıl kürsü tokmağını eline alan eski Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock yürütecek.

BM Genel Kuruluna 150 civarında devlet ve hükümet başkanının yanı sıra çok sayıda başkan yardımcısı, bakan ve bu heyetlere eşlik edecek resmi yetkililerden oluşan binlerce diplomatın, sivil toplum örgütü çalışanının ve gazetecinin katılması bekleniyor.

Gazze'den Ukrayna’ya devam eden krizler

Liderler, hemen hemen her yıl olduğu gibi bu yıl da kriz, ihtilaf ve savaşların sayısının arttığı dönemde bir araya geliyor.

İsrail'in Gazze'de şiddetlenerek devam eden, çoğu çocuk ve kadın 65 binden fazla sivilin hayatına mal olan ve neredeyse ikinci yılına girecek saldırılarının BM toplantılarında ana gündem maddesi olarak yerini koruması bekleniyor.

Liderlerin, özellikle BM tarafından "dünyada cehennem" olarak tanımlanan Gazze'de ateşkesin sağlanması vurgusunun yanı sıra üye ülkelerin, İsrail'in uluslararası hukuk ve BM kararlarını ihlali ile bölgeye insani yardım ulaştırmanın güçlüklerini gündeme getirmesi bekleniyor.

Genel Kurul salonunda bugün yapılacak Filistin Meselesine Çözüm Bulunması ve İki Devletli Çözümün Hayata Geçirilmesi Konulu Yüksek Düzeyli Uluslararası Konferans'ta İsrail'in Filistin'deki işgalinin yanı sıra en son Katar'ın başkenti Doha'da ABD'nin ateşkes teklifini görüşmek için toplanan Hamas müzakere heyetine yönelik saldırısının da tartışılması bekleniyor.

İki devletli çözüm kapsamında İngiltere ve Kanada gibi Batılı ülkeler de dahil Filistin Devletini tanıyacağını duyuran ülkelerin sayısı artarken bu konuda İsrail ile hareket eden ABD, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve kendisine eşlik edecek Filistinli yetkililere BM Genel Kurul ziyareti için vize vermeyeceğini duyurmuştu.

Abbas'ın bu nedenle BM konuşmalarını video üzerinden yapması bekleniyor. Öte yandan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun da 26 Eylül Cuma sabahı, ilk sırada Genel Kurula seslenmesi öngörülüyor.

Bu yıl ilk kez BM Genel Kurul toplantılarına katılacak olan Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara'nın da 24 Eylül Çarşamba sabahı BM Genel Kurul salonunda konuşma yapması bekleniyor.

Şara, 1967'den bu yana BM Genel Kurul toplantılarında Suriye'yi temsilen konuşan ilk lider olacak.

Ana tema: "Birlikte daha iyi: Barış, kalkınma ve insan hakları için 80 yıl ve daha fazlası"

BM 80. Genel Kurul görüşmelerinin ana teması, "Birlikte daha iyi: Barış, kalkınma ve insan hakları için 80 yıl ve daha fazlası" olarak öne çıkıyor.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, geçen hafta 80. Genel Kurul dolayısıyla düzenlediği basın toplantısında "Bazıları buna diplomasinin Dünya Kupası diyor ama mesele burada puan toplamak değil sorunları çözmek olmalı. Çok fazla tehlike var." ifadelerini kullanmıştı.

Dünyanın "çalkantılı sularda" sürüklendiği uyarısını yapan Genel Sekreter, genişleyen jeopolitik ayrışmaları, tırmanan çatışmaları, iklim değişikliğini, kontrolden çıkan teknolojileri ve artan eşitsizlikleri acil çözümler gerektiren zorluklar olarak sıralamıştı.

Bu nedenle özellikle İsrail'in saldırılarına yönelik çözümde ABD'nin vetoları nedeniyle tıkanma yaşayan BM Güvenlik Konseyi ile yine en büyük bağışçı ABD'nin aidatlarını kesmesi üzerine BM'nin finansal yapısında reform ihtiyacı konularının da liderlerin gündeminde olması bekleniyor.

Rusya ile Ukrayna arasında süren savaşa çözüm arayışlarının yanı sıra Sudan, Lübnan, Yemen ve Haiti gibi diğer bölgelerdeki kriz ve ihtilafların da Genel Kurul konuşmaları ve ikili görüşmelerin odak noktalarını oluşturması öngörülüyor.

Liderlerin aynı zamanda yüksek düzeyli hafta kapsamında "Dördüncü Dünya Kadın Konferansı'nın 30. Yıl Dönümü", "İklim Zirvesi", "Sürdürülebilir, Kapsayıcı ve Dayanıklı Bir Küresel Ekonomi Zirvesi", "Myanmar'daki Arakanlı Müslümanların (Rohingya) ve Diğer Azınlıkların Durumu" ve "Yapay Zeka Yönetimi Üzerine Küresel Diyaloğun Başlatılması" başlıklı toplantılara da katılarak istişare ve sunumlar yapması bekleniyor.

Castro 296, Kaddafi 100 dakika konuşmuştu

İlk olarak 51 üyeyle kurulan BM'de 1946'dan bu yana Genel Kurul görüşmeleri düzenleniyor.

Liderlerin konuşmalarını 15 dakikayla kısıtlamaları ve ana temaya değinmeleri bekleniyor ancak birçok liderin kısıtlamalara uymaması, BM Genel Kurulunda ilginç görüntülerin ortaya çıkmasına neden oluyor.

80 yıldır düzenlenen BM genel kurullarında hafızalarda yer alan en ilginç anılardan biri Küba Devlet Başkanı'nın 1960'ta 296 dakika, 2009'da dönemin Libya lideri Muammer Kaddafi'nin ise yaklaşık 100 dakika konuşması ve BM Şartı'nın bir sayfasını yırtması öne çıkıyor.

New York'ta BM görüşmeleri için olağanüstü güvenlik önlemleri

New York şehri, bu hafta BM. Genel Kurul görüşmeleri için gelecek 150 civarındaki devlet ve hükümet başkanı ile yüzlerce bakan, binlerce diplomat, sivil toplum kuruluşu çalışanı ve gazeteciyi ağırlamaya hazırlanırken olağanüstü yoğun güvenlik önlemlerine de sahne olacak.

New York Belediye Başkanı Eric Adams, 80. Genel Kurul toplantıları bağlamında şu ana kadar BM'ye ve genel olarak New York şehrine yönelik kayda değer bir tehdidin olmadığını ifade ederek, "Ancak küresel krizleri göz önüne alarak aşırı ihtiyatlı duruyoruz." dedi.

Adams, Genel Kurul toplantıları sırasında binlerce polisin ve K-9 köpeklerinin, BM civarı ve yer altı metro duraklarında ziyaretçileri ve halkı korumak için konuşlandırılacağını belirterek, havadan helikopter ve insansız hava araçları ile Doğu Nehri'nden de New York Polis Departmanı (NYPD) botlarının görev yapacağını söyledi.

Manhattan'da, özellikle BM civarında, ülkenin en büyük polis gücünü oluşturan NYPD'nin yanı sıra bu hafta BM polisi, Federal Soruşturma Bürosu (FBI) ajanları ve Dışişlerine bağlı gizli servis elemanları da civarda yoğun mesai yapacak.

NYPD, BM binasının bulunduğu Manhattan'ın orta doğu kesimini tamamen trafiğe kapatarak kaldırımların kenarına boydan boya koyduğu metal bariyerlerle BM'ye yakın sokakları güvenlik kordonu altına alıyor.

Bu süre zarfında Manhattan'ın orta doğu kesiminde 48. ile 42. sokaklar arasında kalan 1. Cadde, araç ve yaya trafiğine kapatılacak. Bu bölgeye sadece burada ikamet edenler ve BM toplantıları kapsamında geçiş kartı bulunanlar belli kontrol noktalarından geçerek girebilecek.

Bunların dışında NYPD, Manhattan'ın doğu ve batısında bulunan FDR ana yolunun bir kısmı dahil, orta kesiminde birçok cadde ve sokağı BM haftası süresince güvenlik gerekçesiyle trafiğe tamamen veya sınırlı şekilde kapalı tutacak.

BM Genel Kurulu haftasında diplomasi trafiğinin yoğunluğu kadar, çeşitli sivil toplum kuruluşları ve gruplar da uluslararası camiaya seslerini duyurmak için BM binası çevresinde gösteriler düzenleyebiliyor.

Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da İsrail'in Gazze'deki saldırılarının ve uyguladığı soykırım politikalarının BM çevresinde ve New York'un değişik noktalarında protesto edilmesi bekleniyor.