Mısır’da ölüm cezaları siyasi muhaliflere yönelik hızla artıyor
Mısır’da ölüm cezaları, çoğunlukla muhalifler ve siyasi mahkumlar, özellikle İhvan mensuplarına yönelik olarak artıyor. 2013’ten bu yana 1.613 siyasi mahkum ölüm cezası aldı, 105’i infaz edildi. Uzmanlar, adil yargılama eksikliği nedeniyle insan hakları durumunun ciddi şekilde ihlal edildiğini belirtiyor.
Mısır, “aşırı” ölüm cezası uygulamaları nedeniyle uluslararası inceleme altında bulunuyor. 10 Ekim Dünya Ölüm Cezasına Karşı Gün kapsamında açıklanan verilere göre, ülke hem verilen hem de infaz edilen ceza sayısında dünyada ilk on arasında yer alıyor.
Şehab İnsan Hakları Merkezi, Temmuz 2013’ten bu yana muhalifleri ve özellikle Müslüman Kardeşler (İhvan) mensuplarını susturmak amacıyla ölüm cezasının siyasi bir araç olarak kullanıldığını belirtti. Kurumun verilerine göre, Mısır mahkemeleri 2013’ten bu yana 2.300 dava dosyasını fetvaya gönderdi, 1.613 kesin ölüm cezası verildi ve 2015’ten itibaren 105 infaz gerçekleştirildi.
Merkez, adil yargılama garantilerinin yokluğu ve hak ihlallerinin yaygınlığı nedeniyle insan hakları açısından durumun kritik olduğunu vurguladı. Gözaltına alınan birçok kişi, keyfi tutuklama, zorla kaybetme, avukat olmadan sorgu ve olağanüstü mahkemelerde yargılama gibi uygulamalara maruz kaldı.
Ölüm cezası kadın muhaliflere de uygulanıyor
“Mısır’da Ölüm Cezasına Son Verin” kampanyasının raporuna göre, 2023-2024 yıllarında farklı davalarda 963 ölüm cezası verildi, bunlardan 84’ü kadınlara uygulanırken 2025’in ilk yarısında 31 kadın hakkında ölüm cezası çıktı. Rapor, mahkemelerin özellikle siyasi mahkumlar ve aile içi ya da şiddet temelli davalarda kadınların sosyal ve psikolojik durumlarını yeterince dikkate almadığını belirtti.
Ölüm cezalarının artışı, 2020’de 295, 2021’de 403 ve 2022’de 538 ile ciddi bir yükseliş gösterdi. 2023’te 348, 2024’te 380, 2025’in ilk yarısında ise 269 dava hakkında ölüm cezası verildi. Bir kısmının infazı yakın, bir kısmı ise fetvaya gönderildi.
Uzmanlar, Mısır’ın hukuk devleti endeksinde 142 ülke arasında 135. sırada yer almasının, ölüm cezasının geri döndürülemez doğasıyla birleştiğinde, ciddi adli hatalar ve haksızlık riskini artırdığını belirtiyor. Mahkumlar, cezaevlerinde özel bölümlerde tutuluyor, ziyaretleri kısıtlanıyor ve infazdan önce ailelerine haber verilmiyor.
Mısır yasaları, 105’ten fazla suç için ölüm cezası öngörüyor; bunlar arasında devlet güvenliği ile ilgili suçlar ve bazı askeri yasalar bulunuyor. 2024’te BM Genel Kurulu’nun ölüm cezasını durdurma kararı için 130 ülke destek verirken, Mısır gibi ülkeler uygulamaya devam ediyor.
Hak savunucuları, ölüm cezasının adil yargılama garantileri olmadan ve özellikle siyasi muhalifler ile İhvan mensuplarına uygulanmasının, siyasi intikam amacı taşıdığını belirtiyor. Ayrıca İslami Şeriat’taki “kısas” ilkelerine dayanılarak yapılan uygulamaların, şüphe durumunda cezayı kaldırması gerektiği, ancak günümüzde keyfi uygulamalarla bunun ihlal edildiği vurgulanıyor.
