BM raporu: İngiliz silahları, BAE üzerinden Sudan’daki milislere ulaştı

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine sunulan yeni bir rapora göre, İngiltere’de üretilen askerî ekipmanlar Sudan’daki çatışma bölgelerinde, sivillere karşı soykırım suçlarıyla suçlanan Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (RSF) elinde bulundu.

Raporda yer alan bilgiler, İngiltere’nin doğrudan olmasa da Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) üzerinden Sudan’daki milislere silah tedarikinde dolaylı bir rol oynadığı yönünde ciddi şüpheler doğurdu.

Sudan’da insani felaket derinleşiyor

Sudan, bugün dünyanın en büyük insani krizlerinden birini yaşıyor. Ülkede ölü sayısı 150 bini aşarken, 12 milyondan fazla kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı. Yaklaşık 25 milyon insan ise açlık tehlikesiyle karşı karşıya.

İngiliz üretimi motorlar ve silah eğitim sistemleri RSF’nin elinde

BM’ye sunulan belgelerde, İngiltere üretimi hafif silah eğitim sistemleri ile İngiltere merkezli Cummins şirketi tarafından üretilmiş zırhlı araç motorlarının RSF tarafından kullanıldığı belirtildi. Bu araçların, BAE merkezli Edge Group tarafından üretilen Nimr Ajban tipi zırhlılar olduğu ifade edildi.

Fotoğraflar, motorların Haziran 2016’da İngiltere’de üretildiğini ortaya koydu. Bu tarih, İngiliz hükümetinin aynı araçların Libya ve Yemen’deki çatışmalarda kullanıldığından haberdar olduğu döneme denk geliyor — bu da BM silah ambargolarının açık ihlali anlamına geliyor.

BAE’ye verilen ihracat izinleri tartışma yarattı

Verilere göre, İngiltere Ocak 2015 ile Eylül 2024 arasında BAE’ye yönelik 26 kalıcı silah eğitim sistemi ihracat lisansı verdi. Ayrıca Eylül 2024’te, Sudan’da İngiliz menşeli ekipmanların kullanıldığına dair kanıtlar BM’ye sunulduktan sadece üç ay sonra, Londra yönetimi BAE’ye “sınırsız ihracat izni” sağladı.

Bu durum, ihracatın nihai varış noktası üzerindeki denetimin ortadan kalkmasına yol açtı.

“İngiltere uluslararası hukuku ihlal ediyor”

Silah uzmanı ve BM’nin eski Sudan paneli üyesi Mike Lewis, Guardian’a yaptığı açıklamada, “İngiltere, uluslararası hukuka göre silahların insan hakları ihlallerinde kullanılma riski varsa ihracata izin veremez. BAE’nin sicili ortadayken bu lisansların verilmesi büyük bir hatadır.” dedi.

Darfur Derneği Başkanı Abdullah İdris Abu Garda da acil bir soruşturma çağrısı yaptı: “İngiltere dahil uluslararası toplum, bu ekipmanların nasıl RSF’nin eline geçtiğini soruşturmalı. İngiliz teknolojisinin Sudanlı sivillerin acılarına katkı sunması kabul edilemez.”

Şirketlerin ve Londra’nın savunması

Cummins şirketi, tüm ihracatlarının hükümet onaylı olduğunu ve Sudan’ın hiçbir zaman nihai hedef ülke olarak belirlenmediğini açıkladı.
İngiltere Dışişleri Bakanlığı ise ülkenin “dünyanın en şeffaf silah ihracat denetim sistemlerinden birine sahip” olduğunu savundu. Ancak yetkililer, bazı lisansların “riskler nedeniyle” gerçekten reddedildiğini belirtti.

Sudan’daki savaşın arka planı

Sudan ordusu ile RSF arasındaki savaş üç yılı aşkın süredir devam ediyor. Çatışmalar sırasında binlerce sivil öldürüldü, milyonlarca kişi zorla yerinden edildi. BM raporları, RSF’nin özellikle Darfur’da “soykırım” düzeyinde katliamlar işlediğini ortaya koydu.

Uzmanlar, İngiltere ve BAE’nin silah ticareti nedeniyle bu suçlara dolaylı ortak olabileceği uyarısında bulunuyor.